عوارض و خطرات سه ماهه اول بارداری

اکثر افرادی که تجربه مادر شدن را دارند، معتقدند که دوران بارداری با وجود سختی‌های فراوانی که دارد، بهترین مرحله از زندگی آنها بوده است. احساس تپش یک قلب کوچک در درون بدنتان، همراه با حس بی‌نظیر مادر شدن، غیر قابل وصف است؛ به‌خصوص اگر فرزند اول شما باشد. اگر می‌خواهید یک بارداری سالم را تجربه کنید، باید نسبت به عوارض و خطرات سه ماهه اول بارداری آگاه باشید. زیرا کودک شما در این دوره از بارداری بسیار حساس و آسیب‌پذیر است و احتمال سقط جنین در سه ماهه اول بارداری بیشتر از همیشه است. 

سقط جنین

یکی از مهم‌ترین عوارض و خطرات سه ماهه اول بارداری سقط جنین است. متأسفانه حدود 10-15 درصد از بارداری‌ها منجر به سقط جنین می‌شود. همچنین گزارش شده است که در حدود 80٪ از موارد سقط جنین، در سه ماهه اول بارداری اتفاق می افتد. سقط در اوایل بارداری می‌تواند ناشی از عفونت، ناهنجاری‌های کروموزومی، اختلالات انعقاد خون یا مشکلات آناتومیک رحم باشد. داشتن یک رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم، پرهیز از مصرف الکل و سیگار کشیدن، کمک زیادی به حفظ بارداری و پیشگیری از سقط‌های ناخواسته می‌کند.

حاملگی خارج رحمی

یکی دیگر از عوارض و خطرات سه ماهه سوم بارداری حاملگی خارج رحمی می‌باشد. این عارضه هنگامی اتفاق می‌افتد که تخمک بارورشده توسط اسپرم، در خارج از رحم کاشته شود. از هر 50 بارداری، یک بارداری احتمال دارد که از نوع خارج رحمی باشد. بیشتر حاملگی‌های خارج رحمی در لوله رحم اتفاق می‌افتد و ممکن است باعث پارگی لوله شود. این شرایط می‌تواند کشنده باشد؛ زیرا باعث خونریزی داخلی می‌شود. معاینات منظم توسط پزشک زنان و انجام آزمایشات بارداری به تشخیص به‌موقع و پیشگیری از عوارض تهدیدکننده حیات، کمک می‌کند.

یبوست و اسهال

مشکلات گوارشی در سه ماهه اول بارداری بسیار معمول است. معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی بارداری و تغییراتی که در رژیم غذایی زنان باردار اتفاق می‌افتد (نظیر استفاده از مکمل‌های آهن)، زنان باردار دچار یبوست خفیف تا شدید می‌شوند. این شرایط ممکن است در ادامه بارداری حتی منجر به بواسیر و مدفوع خونی شود. اسهالی که بیش از 3-4 روز طول بکشد خطرناک است و باید به پزشک گزارش شود ، در غیر این صورت می‌تواند منجر به کم آبی و ضعف شود. رژیم غذایی متعادل خود را ادامه دهید و مقدار زیادی آب بنوشید. در موارد نادر، اسهال می‌تواند نتیجه مسمومیت غذایی باشد. اگر ظرف 24 ساعت برطرف نشود، باید فوراً درمان شود.

عوارض بارداری چند قلو و دوقلو

عوارض و خطرات سه ماهه اول بارداری در مادرانی که دوقلو یا چندقلو حمل می‌کنند، بیشتر است. 30% از مادرانی که دوقلو یا چندقلو حمل می‌کنند ، خونریزی واژینال دارند. یکی دیگر از عوارض بارداری دوقلو در سه ماهه اول، سندروم قل ناپدیدشده است؛ به این معنا که یکی از قلها در طی بارداری، به دلیل سقط جنین از بین می‌رود. این وضعیت معمولاً علامت خاصی ندارد و  جنین سقط شده، مجدداً در پوشش رحم جذب می‌شود. اما این عارضه معمولاً تشخیص داده می‌شود زیرا در سونوگرافی‌های اولیه، وجود جنین دوقلو  دیده شده است و ناپدید شدن آن، توسط پزشک زنان قابل تشخیص است. حدود 30 درصد از حاملگی‌های چندقلویی با سندرم قل ناپدیدشده روبرو می‌شوند.

خارش و ترشحات واژن

ترشحات واژن یک اتفاق عادی در زندگی زنان است! در دوران بارداری نیز داشتن مقدار کمی از ترشحات واژن جای نگرانی ندارد؛ مگر اینکه بوی بد داشته باشد یا رنگ مایل به زرد داشته باشد که معمولاً نشانه عفونت است. علاوه بر این ، اگر ترشحات واژن همراه با خارش یا قرمزی باشند نیز می‌تواند نشانه عفونت باشد. اگر این عفونت از نوع عفونت‌های منتقله از راه جنسی (STD) باشد، می‌تواند به کودک نیز منتقل شود؛ به همین دلیل نگرانی در مورد آنها جدی‌تر خواهد بود و حتماً نیاز به درمان خواهید داشت.

ادرار دردناک

یکی دیگر از عوارض و خطرات سه ماهه اول بارداری عفونت دستگاه ادراری است. تغییراتی که بارداری در دستگاه ادراری ایجاد می‌کند، ابتلا به عفونت ادراری در زنان باردار را بسیار آسان می‌کند. علاوه بر این، فشار ناشی از رشد رحم، از تخلیه کامل مثانه جلوگیری می‌کند و این نیز باعث عفونت می‌شود. اگر عفونت‌های ادراری را درمان نکنید، می‌تواند منجر به عفونت کلیه و همچنین زایمان زودرس شود.

مشکلات تنفسی

افزایش سطح پروژسترون در سه ماهه اول بارداری منجر به تنگی نفس می‌شود. آرام کار کردن، صاف نشستن و خوابیدن روی چند بالش برای بالا آمدن سر، ممکن است به کاهش این مورد از عوارض و خطرات سه ماهه اول بارداری کمک کند. وقتی سه ماهه اول را پشت سر گذاشتید، تنگی نفس تا حدودی برطرف می‌شود، اما معمولاً در سه ماهه سوم بارداری دوباره به سراغ شما خواهد آمد. در آن هنگام، بزرگ شدن رحم به دیافراگم و ریه‌ها فشار وارد می‌کند و نفس عمیق کشیدن را دشوار می‌کند. اگر همراه با تنگی نفس، خس‌خس سینه، تپش قلب یا سرفه داشتید، باید فوراً به پزشک اطلاع دهید.

لکه بینی یا خونریزی واژن

لکه بینی ناشی از لانه گزینی جنین در دیواره رحم، یکی از علل شایع لکه بینی در بارداری است و جای نگرانی ندارد. اما دلایل دیگری مانند پولیپ دهانه رحم نیز وجود دارد که می‌تواند منجر به لکه بینی و حتی خونریزی شود. پارگی لوله رحم در مواردی مانند حاملگی خارج رحمی و یا سقط جنین نیز می‌توانند علل دیگری برای خونریزی واژن باشند. بنابراین، هر نوع خونریزی و حتی لکه بینی را با پزشک زنان در میان بگذارید.

حالت تهوع و استفراغ

تهوع صبحگاهی و گاهی استفراغ، از شایع‌ترین عوارض و خطرات سه ماهه اول بارداری هستند. این شرایط به شکل متفاوتی بر زنان تأثیر می‌گذارد؛ در اکثر زنان این عارضه خفیف و جزئی است؛ اما در برخی، تا حدی شدید باشد که باعث کم آبی بدن می‌شود. برخی از زنان حتی ممکن است نتوانند غذایی که خورده‌اند را نگه دارند و آن را بالا بیاورند. این گروه، علاوه بر کم آبی، در خطر سوء تغذیه نیز قرار دارند که برای هر دوی مادر و  جنین خطرناک است.  اگر حالت تهوع و استفراغ شما شدید و غیر قابل کنترل باشد، ممکن است پزشک با تجویز برخی داروها به برطرف کردن آن کمک کند.

تب بالای 38 درجه سانتی گراد

یکی از خطرات سه ماهه اول بارداری داشتن تب بالای 38 درجه است؛ زیرا می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد. تب داشتن مادر می‌تواند روی جنین تأثیر بگذارد، به همین علت نیاز به بررسی و کنترل دارد. تب همراه با راش پوستی یا درد مفصل می‌تواند نشانه عفونت با پاروویروس یا توکسوپلاسما باشد. همچنین در مواردی هم می‌تواند نشان‌دهنده  عفونت با سیتومگالوویروس باشد که می‌تواند باعث ناشنوایی مادرزادی شود. بنابراین اگر در دوران بارداری به‌ویژه در سه ماهه اول بارداری دچار تب شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

سایر عوارض و خطرات سه ماهه اول بارداری

اکثر زنان باردار در سه ماهه اول بارداری دچار خستگی و مشکلات خواب می‌شوند. علت بخشی از آن، تغییرات هورمونی بارداری است و علت دیگر، تغییرات فیزیکی و روانی ناشی از بارداری است که خواب شب را از آنان می‌گیرد. تورم نیز یکی دیگر از عوارض بارداری است که بعد از هفته بیستم بارداری، در اکثر خانم‌ها اتفاق می‌افتد. این امر به دلیل تغییر حجم خون و جریان خون در بدن زنان بارداری می‌باشد. اما تورم در سه ماهه اول، به‌ویژه در صورت و دست‌ها می‌تواند نشانه‌ای از پره اکلامپسی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد.